🔆حق النفس چیست و چگونه باید آن را ادا کرد؟
✍🏻در آموزه های دینی از سه حق که حق الله، حق الناس و حق النفس باشد، نام برده شده است.[1]
1. حق الله اموری مانند نماز و روزه و حج و زکات و … است که بر مکلف انجام آن واجب است و یا اموری که خداوند از آن نهی نموده، مانند نوشیدن شراب و زنا و… که ضروری است از انجام آن اجتناب کرد.
2. حق الناس به حقوقی گفته می شود که در ارتباط با دیگران است و در این زمینه فرقی بین حقوق مالی، مانند غصب اموال دیگران و یا تلف نمودن آن و یا بردن آبروی افراد، مانند غیبت، تهمت و … نیست.
3. حق النفس، حقی است که نفس و جان انسان بر وی دارد و رعایت آن ضروری است. در این باره امام سجاد (ع) در رساله حقوق فرموده است:
“حَقُّ نَفْسِکَ عَلَیْکَ أَنْ تَسْتَعْمِلَهَا بِطَاعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل"؛
حق نفس تو اینست که او را در راه اطاعت خداوند بکار گیری 2
گفتنی است؛ مقصود از “حق نفس” در روایت امام سجاد (ع)، جنبه جسمانی انسان مورد نظر نیست، بلکه معنایش این است که انسان از سرمایه وجودی خویش در راه اطاعت و رضایت خداوند استفاده نماید. اما جدای از روایت امام سجاد ممکن است مقصود از حق نفس، رعایت امور مربوط به جسم و روح باشد؛ بدین معنا که همان گونه که اهتمام به حقوق خداوند و مردم ضروری است، اموری که به سلامت جسمی و روحی انسان کمک می نماید، نیز باید مورد توجه قرار گیرد تا در مسیر بندگی خداوند موفق بود، و ادای حق نفس (به این معنا) با حفاظت از نفس و پیشگیری از اموری که به سلامت او ضرر می رساند، تحقق می یابد.
↩️[1]. فیض کاشانى، ملا محسن، تفسیر الصافى، ج 2، ص 469، انتشارات صدر، تهران، 1415 ق.
↩️[2]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 619، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413 ق.
آخرین نظرات